Kraina dwóch rzek
Wisła i Kamienna, wiodące swe wody w urokliwie ukształtowanych meandrach, podkreślają koloryt krajobrazu gminy Tarłów. Wisła stanowi naturalną, wschodnią granicę gminy. Płynie korytem o szerokości 200-600 m, wcinając się na głębokość do 40 m w skały kredowe. Od miejscowości Słupia Nadbrzeżna do wioski Leśne Chałupy, Wisła płynie dwoma korytami. Stare (Łacha lub Stare Wiślisko) posiada szerokość kilkudziesięciu matrów i małą głębokość. Głównym nurtem Wisły wytyczony jest szlak żeglugowy. Pomiędzy starym i głównym korytem powstała „Kępa” długości około 8 km.
Rzeka Kamienna płynie przez północny fragment gminy Tarłów i posiada jeden prawobrzeżny, bezimienny dopływ. Wpływa ona na teren gminy od zachodu i płynie na północny-wschód, korytem o szerokości 40-60 m. Średni przepływ wody w Kamiennej wynosi 9,45 m3/s.
Wody stojące na terenie gminy to głównie starorzecza zlokalizowane w dolinie Wisły. Wystepują także niewielkie oczka wodne, ale ich liczba zmniejsza się z roku na rok. Oczka te znaleźć można głównie w okalicach Chałupek, Duranowa, Teofilowa i Wólki Tarłowskiej w latach obfitujących w opady atmosferyczne.
Roślinność
Szata roślinna jest jednym z największych elementów przyrodniczych terenu oraz istotnym składnikiem krajobrazu. Jej zróżnicowana bujność i bogactwo botaniczne wynika z róznorodności gleb – od obfitych w wilgoć czarnych, żyznych torfowisk poprzez lessy i margle kredowe, po suche i jałowe piaski.
Obszar Gminy Tarłów odznacza się przewagą zbiorowisk nieleśnych. Dominują wśród nich antropogeniczne zbiorowiska towarzyszące uprawom rolnym, zajmując około 58 % obszaru gminy. Łąki i pastwiska – zarówno naturalne, jak i urządzone w wyniku działalności roliczej – stanowią 4,2 % powierzchni całej gminy, sady – 3,9 %. Niewielki odsetek jej obszaru zajmują reliktowe i pół naturalne zespoły muraw kserotermicznych. Lasy natomiast porastają 23,5 % powierzchni gminy.
Świat zwierzęcy
Faunę terenu tarłowskiej gminy można ogólnie podzielić na gatunki związane z doliną rzeczną Wisły, gatunki leśne oraz gatunki przestrzeni otwartych.
Na wyspach rzecznych i piaszczystych nadbrzeżach odpowiednie dla siebie miejsca lęgu znajdują mewy, rybitwy, sieweczki i inne gatunki ptaków. Skarpy zasiedlają zimorodki. Łęgi nalezą do najbogatszych biotopów. Ponadto rzeka ta jest również środowiskiem dla bardzo wielu gatunków ryb, płazów, owadów, mięczaków i stawonogów.
Pomimo, iż lasy stanowią jedynie ok.23 % powierzchni gminy, znaczny procent występujących tu gatunków związny jest z terenami leśnymi. W szczególności znajdują w nich schronienie duże zwierzęta łowne. Najliczniejsza jest sarna, mniej liczne są dziki, lisy, kuny, borsuki i inne. Dużą liczebność na obszarach leśnych wykazują ptaki z podrzędu śpiewających.
Tereny otwarte, tj. łąki, pola uprawne, nieużytki są biotopem drobnej zwierzyny łownej (np.: zając, bażant, kuropatwa), licznych gryzoni, szkodników roślin uprawnych oraz ptaków preferujących otwarte przestrzenie (skowronki, pokrzywki, pliszki i inne)
Ponadto na terenie całej gminy żyje szereg gatunków ptaków, jak: bocian biały, czajka, dzięcioł, skowronek polny, kruk, rudzik, zięba, kuropatwa, grzywacz, turkawka, szpak, dzwoniec, szczygieł, pustułka, zimorodek, wilga, bażant i inne.
Ichtiofaunę wód płynących przez teren gminy stanowią ryby, np: leszcz, krąp, kleń, boleń, jaź, sandacz, szczupak, karaś, okoń, płoć, brzana, sum, sumik karłowaty, karp.
W obrębie gminy stwierdzone były 4 gatunki zwierząt, które z uwagi na swoją rzadkość znalazły się w polskiej czerwonej księdze zwierząt. Są to: kulon, sieweczka obrożna, rybitwa białoczelna i ciosa. Większość występujących tu zwierząt znajduje się pod ochroną.
Na atrakcyjność walorów przyrodniczo-krajobrazowych składają się obok budowy geomorfologicznej, szata roślinna oraz zabytki kultury materialnej. Harmonijny krajobraz stanowi, obok bogactwa zasobów przyrody, stopnia ich zachowania oraz stanu środowiska, jeden z podstawowych elementów decydujących o atrakcyjności turystyczno-wypoczynkowej gminy. Obszar Gminy Tarłów jest dość zróżnicowany krajobrazowo. Zasadniczą jej część stanowi wysoczyzna o niewielkich różnicach wysokościowych z występującymi na niej piaszczystymi wałami morenowymi. W krajobrazie dominują tereny rolnicze z mozaiką pól uprawnych, łąk, pastwisk, które porozdzielane są większymi i mniejszymi kompleksami leśnymi. Są to głównie młode drzewostany sosnowe porastające najbardziej nieurodzajne gleby, niekiedy wśród sosen bieleją pnie brzóz, dodając uroku monotonnym kulturom. Często na terenach leśnych występują wydmy. Ciekawym elementem krajobrazowym jest dolina Kamiennej z rozłożonymi po obu stronach meandrującej rzeki miejscowościami.
Najbardziej atrakcyjna krajobrazowo jest wschodnia część gminy ze stromą skarpą wiślaną. Skarpa jest krawędzią erozyjną Wyżyny Iłżeckiej, jej wysokość jest zróżnicowana od kilku do kilkudziesięciu metrów. Rozcinają je bardzo liczne jary i parowy o stromych zboczach, są one najczęściej porośnięte drzewami bądź krzewami. Charakterystyczne dla tego terenu jest występowanie roślinności kserotermicznej z kolumnowymi jałowcami i zaroślami berberysu. Skarpa wygląda bardzo efektownie jesienią, kiedy wśród zrudziałej roślinności zielnej czerwienieją dojrzewające owoce berberysu, złocą się liście drzew i krzewów przeplatane ciemnozielonymi kolumnami jałowców. Porastająca skarpę roślinność stanowi doskonałą oprawę dla odsłonięć białych skał wapiennych. U podnóża skarpy rozciąga się odmienna krajobrazowo dolina Wisły. Jest to teren płaski, czesiowo zajęty pod uprawy rolne, łąki i pastwiska, porośnięty łęgami z topolą białą i wierzbami. Licznie występują tu starorzecza i zagłębienia bezodpływowe wypełnione wodą. Interesującym elementem jest stare koryto Wisły zwane jak napisano powyżej, Łachą lub Starym Wiśliskiem. Bez żadnej przesady można stwierdzić, iż teren gminy Tarłów charakteryzuje się relatywnie dużymi walorami krajobrazowymi, a jej wschodnia część z krawędzią erozyjną (skarpa wiślana) to tereny o wybitnych walorach krajobrazowo- estetycznych.
Łowiectwo
Tereny Gminy Tarłów są bardzo atrakcyjne ze względu na warunki łowieckie. Wskazuje na to zarówno charakterystyka przyrodniczo-leśna, jak również fakt, iż spotkać tu można niemal wszystkie gatunki zwierząt łownych. Z tego powodu, przeważnie w okresie jesienno-zimowym, gminy odwiedzana jest przez myśliwych. Zima jest okresem tzw. „ponowy” – gdy spadnie świeży śnieg i doskonale widać na nim tropy zwierzyn. Myśliwi tropią zwierzynę po śladach, pamiętając przy tym aby podchodzić zwierzę pod wiatr (wtedy nie czuje ono myśliwego). Nawet jeśli myśliwy jest słyszany, to zwierzę jest zdezorientowane, ponieważ nic nie czuje.
Wędkarstwo
Północna oraz wschodnia część gminy Tarłów to raj dla wędkarzy. Rejon Ciszycy, Sulejowa czy Słupi Nadbrzeżnej są często odwiedzane przez amatorów tej formy wypoczynku. W wodach Wisły i Kamiennej płynących przez teren gminy można złowić leszcza, klenia, bolenia, sandacza, szczupaka, karasia, okonia, płoć, brzanę, karpia czy nawet suma.
